سیدمحمود حسینی
منتشر شده در روزنامه اقتصادی تعادل
تولید ناخالص داخلی (GDP) هر کشوری کل ارزش پولی یا بازاری همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در مرزهای یک کشور، در یک دوره زمانی خاص را نشان می دهد. این شاخص به عنوان معیاری گسترده از کل تولید داخلی وهمچنین به عنوان یک کارت امتیازی جامع از سلامت اقتصادی یک کشور خاص عمل می کند. از آنجایی که تولید ناخالص داخلی نشانه مستقیمی از سلامت و رشد اقتصاد است، کسب و کارها می توانند از تولید ناخالص داخلی به عنوان راهنمای استراتژی تجاری خود استفاده کنند. اگر نرخ رشد کند شود، ممکن است یک سیاست پولی انبساطی را برای تقویت اقتصاد اجرا کنند. اگر نرخ رشد قوی باشد، ممکن است از سیاست پولی برای کاهش سرعت کارها استفاده کنند تا از تورم جلوگیری کنند.
امریکا و چین دو کشوری هستند که جایگاه اول و دوم را از لحاظ بزرگی اقتصاد به خود اختصاص داده اند. از لحاظ تولید ناخالص داخلی، تولید ناخالص داخلی امریکا بالاتر از چین است اما درشاخص قدرت خرید تولید ناخالص داخلی (PPP) چین در رتبه اول قرار دارد.
طبق تخمین بانک جهانی در سال ۱۹۶۰ تولید ناخالص داخلی چین حدود ۱۱% تولید ناخالص داخلی امریکا بود. اما چین با سرمایه گذاری ها انجام داده و رشد سریع خود توانست در سال ۲۰۱۹ به ۶۷% GDP برسد. علیرغم این رقابت بین این دو کشور، مجموع تولید ناخالص داخلی این دو کشور بالغ بر ۴۲ درصد GDP کل دنیاست.
با توجه به همین پاراگراف بالا بسیاری از موارد در مناسبات بین المللی بویژه بین این دو کشور به خوبی روشن می شود. از جنگ تجاری بین امریکا و چین در دوره ترامپ، همچنین شکل گیری رقابت جدید بین آنها در دوره بایدن و یا نحوه عملکرد چین در مسائل دیگری مانند موضوع جنگ اکراین یا پرونده هسته ایران را می توان ذکر کرد. البته ناگفته نماند در این خصوص سطح مبادلات این دو ابر اقتصاد و سایر شاخص ها نیز باید به خوبی تحلیل شود.
دیروز، دوشنبه، هجدهم آوریل، شاخص های مروبط به بخش تولید ناخالص داخلی و همچنین تولیدات صنعتی مربوط به حوزه یوان منتشر شد. ۸/۴% میزان رشد تولید ناخالص داخلی چین بود که نیم درصد کمتر از پیش بینی ها بود. هرچند شاید این رقم در مقایسه با دوران شکوفایی چین رقم کمی به نظر برسد اما اگر نگاهی به نمودار تغییرات GDP چین داشته باشیم، شاید بتوان گفت که دولمتردان چینی در حال برنامه ریزی برای خیز دوباره باشند.
همانطور که از نمودار فوق مشخص است، چین از اواخر ۲۰۱۸ تا اوایل ۲۰۲۰ رشد ثابت حدود ۶% داشته است. اما این رشد ثابت در سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ به منفی ۸/۶% کاهش می یابد. بعد از یکسال تلاش، در سه ماهه اول سال ۲۰۲۱ چین نرخ رشد تولید ناخالص داخلی خود را به به بالای ۱۸% می رساند. اما بعد از آن دوباره نرخ رشد GDP چین به نزدیک صفر نزول می کند.
نرخ رشدی که دیروز منتشر شد اولین نرخ رشد بعد از آخرین نزول است. اگر نگاهی به سایر شاخص های اقتصادی چین داشته باشیم، عملکرد سکانداران و آینده اقتصادی این کشور بیشتر روشن می شود.
از دیگر شاخص های منتشر شده میزان سرمایه گذاری دارایی های ثابت است که رقم رشد ۳/۹% را نشان می دهد . سرمایه‌گذاری دارایی‌های ثابت چین نشان‌دهنده پویایی تغییرات در مقدار وجوه سرمایه‌گذاری شده در دارایی‌های ثابت شرکت‌های غیرکشاورزی چینی در ماه معین نسبت به ماه مشابه سال قبل است.
گرچه این رشدها برای اقتصاد چین بسیار خوب و لازم است اما شاخص های دیگر نشان می دهند که با چالش هایی نیز روبه رو است. نرخ بیکاری چین از ۵/۵ % به ۸/۵ درصد افزایش یافته است. همچنین در بخش تولیدات صنایع سنگین و خرده فروشی دچار نزول شده اند. ارقام منتشر شده به ترتیب ۵درصد و منفی ۵/۳ % بود.
با توجه به سیاست پولی انبساطی دولت چین که شاخص های هفته پیش نمایانگر آن بودند، هرچند در این زمینه بتواند به رشد بیشتر کمک کند، اما باید دید چگونه آثار تورمی آن را کنترل خواهند کرد.
