روند نزولی در انتظار بورس ایران
سیدمحمود حسینی
امید به آینده و خوش بینی یکی از ویژگی های انسان است که به او کمک می کند تا شرایط بد را بتواند مدیریت کند و به مبارزه ادامه دهد. در بسیاری جاها این خصلت خوب است اما در بازارهای مالی به شدت مضر می باشد. در زندگی عادی نیاز به امید و خوش بینی داریم اما در بازار مالی نیاز به واقع بینی داریم. واقع بینی گاهی اوقات به دلیل تلخ بودن واقعیت کار بسیار سختی است و ترجیح می دهیم که واقعیت ها را نبینم تا اینکه تلخی را بپذیریم.
شرایط بورس ایران نیز در چنین شرایط به سر می برد. روزهای منفی و ریزش سهام مردم را خسته کرده است. اقشار مختلفی از مردم که فقط به امید کسب سودهای رویایی که در سال ۹۸ شروع و تا اویل ۱۳۹۹ ادامه داشت پایشان به بازار بورس باز کردند. حال این مدت طولانی اصلاحی بسیاری را خسته و ناامید کرده است و بسیاری از آنها به دلیل ترس از ریزش بیشتر با کوچکترین حرکت منفی عطای سود را به لقای ضرر بیشتر می بخشند و صف های طولانی فروش تشکیل می دهند.
البته این حجم از ریزش و افت قیمت در بازار بورس ایران که می توان گفت به صورت واقعی حدود ۳۰ سال قدمت دارد امری بی سابقه بوده است. زیرا کسانی که در این ۲ سال اخیر به بازار پیوستند کسانی بودند که قبل از آن یا با بازار بورس آشنا نبودند یا تمایلی نداشته اند که در آن سرمایه گذاری کنند. این مسئله به این معنی است که این ریزش و حتی ریزش بیشتر موضوع کاملا عادی است زیرا آنها برخلاف معامله گران حرفه ای بلد نیستند که در شرایط بحرانی بازار چگونه بازی کنند.
اما سمت دیگر داستان دولت و سازمانهای ذی ربط هستند که وظیفه آنها مدیریت است. شاید به نظر برسد که آنها هم کاری ازدستشان برنمی آید و یا این موضوع ریزش را که اسم اصلاح بر آن می گذارند موضوع عادی می پندارند و امید دارند که زمان مسئله را حل کند. اینجاست که می توان گفت سازمان های مروبطه آماتورتر از مردمی هستند که بدون آگاهی قبلی وارد بورس شده اند و یا این سازمانها منافعی از این قضیه می برند. اینکه کدام یک از این فرضیات درست است در اصل بحرانی بودن قضیه تاثیری ندارد. انتصاب های جدید و گره خوردن بازار بورس ایران به ارزش برابری دلار در مقابل ریال دقیقا پاشنه های آشیل است که بورس با آن مواجه است. تا به حال نیز اراده ای برای سرو سامان دادن این شرایط دیده نشده است.
اما مسئله مهم و خطرناک این است که اگر همچنان این ریزش طبیعی و اصلاح در نظر گرفته شود، بی شک حرکت بازار از اصلاح خارج شده و به یک روند نزولی فرسایشی تبدیل خواهد شد. که با تجربه تلخی که معامله گران و سرمایه گذراران خرد از این موضوع خواهند داشت باعث خواهد شد برگشت بازار به سمت بالا بشدت سخت، طولانی و پرهزینه باشد. اتفاقی که در حباب دات کام رخ داد و نهایتا ۱۴سال طول کشید تا شاخص نزدک از سقف قبلی خود که در یک حباب شکل گرفته بود عبور کند.